Twee ervaringen, om de
lezingen van vandaag in te kaderen:
Afgelopen week was het op
en tv en vandaag stond het weer in de krant: we gooien veel voedsel weg. Meer
dan 33% van ons voedsel wordt weggegooid. Dat is best schokkend nieuws. En al
wordt het verklaarbaar, omdat we tegenwoordig weer
meer vers voedsel kopen en minder uit blik of diepvries, het is toch iets om
over na te denken. Misschien heeft het wel te maken met de vanzelfsprekendheid
van tegenwoordig: wij ervaren zoveel dingen als vanzelfsprekend, mijn generatie
in elk geval en de jongeren misschien nog meer. Gooien wij dan zo gemakkelijk
weg?
Daartegenover staat een
artikel, waarin wordt geschreven dat mensen tegenwoordig nog steeds vrijgevig
zijn als het gaat om collectes of giften voor een goed doel: greenpeace, artsen zonder grenzen, mensen in nood… Ondanks
de cynische opmerkingen dat het maar druppels zijn op een gloeiende plaat,
blijven mensen die druppels toch belangrijk vinden.
Het is natuurlijk een
beetje zwart-wit, wat ik hier schets: niet iedereen gooit gemakkelijk weg en
niet iedereen is even vrijgevig. Maar het zijn wel tendensen van onze tijd.
In de lezingen van
vandaag wordt verteld over een broodwonder. In de eerste lezing is het de
profeet Elisa, die van 20 broden 100 man te eten
geeft en ze houden nog over. Het is een teken dat Elisa
onder Gods hand stond. In het evangelie is het Jezus, die laat zien dat bij God
andere rekenwetten gelden: vermenigvuldigen door te delen. Opvallend is dat Johannes in zijn verhaal alle initiatieven bij Jezus legt:
Jezus gaat de berg op, Jezus stelt de vraag naar het brood, hij weet er al van,
hij bidt het gebed voor het eten, hij laat het brood en de vissen uitdelen en
hij laat de resten ophalen. Johannes wil de persoon
van Jezus centraal stellen; het gaat niet om het geloof in een teken, in een
broodvermenigvuldiging, maar om geloof in Jezus. Het gebeuren is een teken van
Jezus, die wil dat alle mensen het goed gaat en dat mensen gelukkig worden. Zo
heeft God de wereld bedoeld. Zo heeft God ons mensen dat verlangen naar een
goede en gelukkige samenleving in ons hart gelegd. Dat is de hoop die leeft in
ieder mensenhart. Die scheppingskracht van God bezielde Jezus. En de mensen om
hem heen begrijpen dat maar ten dele: ze zien wel dat
hij de profeet is, die komen moet, maar tegelijkertijd willen ze een ‘broodkoning’
van Jezus maken.
Maar Jezus wilde geen
koning worden; Jezus was een van God vervulde, indrukwekkende
man die mogelijkheden zag om Gods koninkrijk op aarde wat meer gestalte te
geven. Elisa en Jezus waren geen tovenaars of
goochelaars, maar personen vol overtuigingskracht, die mogelijkheden zagen,
waar anderen allang zouden afhaken. Jezus was niet uit
op persoonlijke populariteit, maar het ging hem om verbondenheid van mensen die
bereid zijn elkaars brood te delen en samen een gemeenschap
te vormen waarin de een tegemoet komt aan de honger en de gerechtvaardigde
verlangens van de ander.
Wat heeft dat nu te maken
met het weggooien van voedsel in onze tijd?
Mijn kinderen zeggen dan
soms: ik kan dat brood (of die aardappelen) toch niet in een zakje doen en
opsturen naar Afrika…. ? Volgens mij gaat het er ook niet om, dat je nooit eens
iets weg mag doen, maar wel dat je veel meer bewust kijkt naar wat je koopt,
naar wat je nodig hebt, misschien zelfs naar eigen overdaad….
Ik betrap me er ook soms
op dat ik soms onnadenkend iets in mijn winkelwagentje leg, vanuit een
vanzelfsprekendheid dat datgene wat te koop wordt aangeboden ook in mijn
behoefte voorziet. En dat geldt natuurlijk voor heel veel dingen in het leven:
niet alleen etenswaren en drinken, maar ook kleren of gebruiksvoorwerpen. Misschien
moeten we ons wel afvragen of we belangrijk waarden en belangrijke relaties wel
niet te vanzelfsprekend zijn gaan vinden en er misschien te weinig moeite voor
doen om ze vast te houden en te koesteren.
Zit daarin misschien het
broodwonder voor onze tijd? Dat wij leren delen wat hier en nu belangrijk is?
Dat wij een gemeenschap worden die elkaars zorgen wil
delen, die oog heeft voor de armen in onze tijd, die aandacht heeft voor wie
eenzaam is of verloren loopt, die ziet waar mensen buiten de boot vallen…..
Als we deze viering deze
broodverhalen horen en straks mogen eten van het brood dat Jezus zelf wil zijn,
mogen wij dan door Zijn voorbeeld geďnspireerd en gesterkt zijn om mee te werken
aan Zijn wereld: een gedeelde wereld, dichtbij en ver
weg, een eerlijke wereld waarin alle mensen een menswaardig bestaan hebben.