De Veertigdagentijd begint met de woestijn. Wil je iets bereiken, dan moet je er doorheen, of je wilt of niet. De woestijn is een beeld met veel symbolische kracht en het roept allerlei associaties op. Het is de plaats van stilte, de plek waar je het meest op jezelf bent aangewezen. Het is ook de plek waar Jezus volgens het evangelie van vandaag 3x bekoord werd.
En wij: waardoor worden wij bekoord? Waarom moeten wij bidden: en leid ons niet in bekoring?
Het evangelie van de 1e zondag van de 40dagentijd begint met elk jaar opnieuw in de woestijn. Na zijn doop door Johannes trekt Jezus – door de Geest gedreven – naar de woestijn. En in dit verhaal raken mij twee woorden: dat begrip ‘woestijn’ en het fenomeen ‘verleiding’.
Woestijn, dat is voor mij een woord dat allerlei beelden en associaties oproept, zoals: stilte – eenzaamheid – hitte overdag, koude nachten – honger – dorst – op jezelf aangewezen zijn – zand – eindeloos – geen uitzicht. Woestijn, die ook herinnert aan de tijd dat het Joodse volk met Mozes uit Egypte trok en 40 jaar door de woestijn trok op weg naar het Beloofde Land.
En juist in die woestijn trekt nu ook Jezus zich terug, om na te denken over zijn leven, over zijn toekomst, over de manier waarop Hij zijn taak en Gods ideaal kan waarmaken. En hier, in die woestijn, is de plek waar Jezus 3x door de duivel bekoord wordt. De plek waar de tegenstrever (dat is de letterlijke vertaling van de tekst) Jezus probeert te verleiden.
En dat is tweede begrip dat mij fascineert: die verleidingen. In het gebed dat Jezus zijn leerlingen later zal leren (het Onze Vader) horen we als slotzin: en leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade….
Blijkbaar is het eigen aan ons mensen, dat we vaak bezwijken voor ‘verleidingen’, dat we moeten leren ‘de weg te gaan van God’, dat we moeten leren kiezen voor dat ideaal van een mooie wereld voor iedereen en niet slechts voor een kleine elite. Jezus heeft het zelf aan den lijve ervaren. Ook hij heeft waarschijnlijk een innerlijke tweestrijd gevoerd om te ontdekken wat God van hem verlangde. Dat is waarschijnlijk die ‘duivel’, die ‘tegenstrever’, die hem de gemakkelijke weg voorhoudt als Hij voor zichzelf, voor zijn eigen gemak en status kiest. En ongeacht of dit verhaal nu letterlijk zo gebeurd is of niet, belangrijk is dat in dit verhaal 3 ‘verleidingen’ benoemd worden die in feite 3 zwakke plekken laten zien, 3 levensbehoeften eigenlijk in het leven van elk mens. Het zijn 3 plekken waarin een mens heel kwetsbaar en zwak is: het gaat om brood, om land, om bescherming.
De eerste levensbehoefte: brood.
Toen Jezus honger had, na zolang in de woestijn niet gegeten te hebben, zei de duivel tot hem: ‘als U toch de zoon van God bent, maak van die steen dan brood.’
Brood, eten op tafel: we kunnen niet zonder. We hebben het allemaal nodig, onze eerste levensbehoefte. En toch zijn er miljoenen mensen op deze wereld die zelfs dit niet hebben, die sterven van honger. En er zijn duizenden mensen die stikken in het voedsel, die voedsel weggooien…..
Hoe gaan wij om met brood, met ons eten: staan we stil bij wat we eten, wat we kopen, wat we echt ‘broodnodig’ hebben. Of laten ook wij ons verleiden tot teveel of teveel voor onszelf alleen???????
De tweede levensbehoefte: land en macht.
‘Als u in aanbidding voor mij neervalt, geef ik u de macht over alle koninkrijken van de aarde.’
Grond onder je voeten, een dak boven je hoofd. Ergens thuis horen. Een woonplaats hebben.
Iedereen zoekt geborgenheid, een veilige plek.
Miljoenen hebben nauwelijks een dak om onder te schuilen, moeten vluchten of een onderkomen kraken. En dat terwijl anderen steeds meer huis en land naar zich toe halen.
Hoe gaan wij om met huis en haard: is het voor onszelf alleen, of stellen we het ook open voor anderen, hoe gastvrij zijn we of kijken we anderen het land uit, omdat ze niet onze zogenaamd beschaafde gewoontes niet voldoende overnemen…..
Of laten ook wij ons verleiden tot teveel of teveel voor onszelf alleen?????
De 3e levensbehoefte: bescherming.
‘Als u de Zoon van God bent, spring dan naar beneden. Want er staat geschreven: “Zijn engelen zullen u op handen dragen, zodat u uw voet niet zult stoten aan een steen”.’
Ieder mens heeft behoefte aan bescherming. Aan iemand die voor hem / haar opkomt, die het voor hem opneemt. Ieder kind heeft in zijn leven minstens één volwassenen nodig, die van hem houdt. Niemand wil over het hoofd gezien worden. Elk mens wil gekend worden, een naam hebben, iemand zijn. Miljoenen gaan echter op in een naamloze massa, hebben geen naam maar een nummer. Anderen sloven zich uit om naam te maken, niet zelden ten koste van anderen.
En wij, hoe gaan wij om met onze macht? Wie telt er voor ons mee? Hoe sterk maken wij ons als het gaat om de kwetsbare mens, het kwetsbare leven of de kwetsbare natuur? Of laten wij ons verleiden om ons eigen hagje te beschermen ten koste van andermans hagje? Laten we ons verleiden om weg te kijken van wat weinig status heeft, van wat onaanzienlijk is: daklozen of verslaafden, armoede of werkeloosheid, minder validen of hangjongeren, of durven we voor hen opkomen, zelfs partij te kiezen……
Brood, land en bescherming: 3 zwakke plekken van een mens, 3 levensbehoeften van een mens
Genieten wij ze als eerste levensbehoefte, die we willen delen met en gunnen aan iedereen op aarde of zijn ze onze zwakke plek, die verleidt tot teveel of teveel voor onszelf alleen…..
Lieve kinderen.
Hierboven op de muur staat nog steeds: gaan – de – weg; dat betekent dat we juist in deze tijd tussen carnaval en Pasen nadenken over de weg van Jezus. Dat we willen nadenken over ons leven: wat is goed om te doen, wat kunnen we beter niet doen. Hoe kunnen wij Jezus het beste volgen? En daarom willen wij in deze 40dagen voor Pasen elke week één paar voetstappen op de grond neerleggen. Voetstappen die ons eraan herinneren dat we op weg zijn naar Pasen en dat we het voorbeeld van Jezus daarin willen volgen. Jezus zegt daarover vandaag: ieder mens heeft 3 dingen nodig: brood om te eten, een plek om te wonen en iemand die van je houdt en je beschermt. Maar dat geldt voor iedereen, overal ter wereld. Daar mogen we met zijn allen aan meewerken.
Daarom leg ik nu hier de eerste voetstappen neer, die gemaakt zijn door Anne en Juul. De voetstappen van brood – land – bescherming.