Een wonderlijk evangelie vandaag. Mensen die
geen gevoel hebben voor de diepere betekenis, sluiten zich af en halen hun
schouders op: Och, schiet toch op! Wat moet ik hiermee? Dat klinkt als stoere
nuchtere taal bij dit verhaal. Maar dit verhaal vraagt om nadere uitleg, want het is een beeld van een
diepere betekenis. Ik
wil met u proberen naar die diepere betekenis te zoeken.
Het gaat de evangelist
Matheus om de persoon van Jezus uit te beelden. Wie is Hij toch? We moeten goed voor ogen houden:
Matheus schrijft zijn evangelie 30/40 jaar na de dood van Jezus, dus rond het
jaar 70. Hij
overziet het hele leven van Jezus, vanaf de geboorte tot en met zijn kruisdood,
en wat er daarna gebeurde. En hij weet van de verhalen die de ronde doen, van
de geweldige invloed die Jezus heeft op de eerste christenen. Jezus heeft iets teweeg gebracht, dat zijn weerga niet
heeft. Hij heeft een manier van omgaan met mensen laten zien, die bewondering
wekt bij mensen, die wonderen doet. Zo iemand, die zo in het leven staat, kan
niet zomaar een mens zijn zoals ieder ander. Hij moet op een heel bijzondere
wijze geraakt zijn door God. Hij moet van goddelijke oorsprong zijn. God moet
een aandeel hebben gehad in zijn geboorte. Daarom spreekt Matheus in het
evangelie vandaag over zijn afkomst.. Zo begint de evangelielezing
vandaag ook: De afkomst van Jezus was als volgt
We zien het elders de bijbel: aan uitzonderlijke mensen wordt een bijzondere
geboorte toegeschreven, waar God de hand in heeft gehad. Isaac werd geboren uit
Sara, die al oud was (ze moest er zelf om lachen toen ze hoorde dat ze zwanger
was); Mozes werd in een mandje uit de rivier gevist, n.b. door de dochter van de Pharao; de geboorte van Johannes de Doper uit Elisabeth en Zacharias
was apart. Een zelfde bijzondere geboorte moet ook het geval geweest zijn bij
die bijzondere mens, die Jezus was. God moet ook in zijn geboorte een hand gehad hebben, schrijft de evangelist
Matheus 40 jaar na zijn kruisdood. Daarom horen wij vandaag dit wonderlijke
verhaal vandaag over zijn bijzondere geboorte
Uit een jonge vrouw, uit een
maagd, door toedoen van God, is Hij geboren, zegt het evangelie: “Maria bleek
zwanger te zijn van de H.Geest”. Moeten we dit
letterlijk verstaan, als een biologisch gebeuren? Zeker niet! Hoe moeten we het
dan verstaan? Dat
een leven, dat zo’n zuivere afspiegeling is van
wat/wie God is, wel van goddelijke oorsprong moet zijn.
Daar gaat het de evangelist
Matheus om: zonder de Geest van God zou Jezus nooit uitgegroeid zijn tot de
Zoon van God, die Hij in zijn latere leven zou blijken te zijn.
Zo moet ik dit verhaal van
Matheus verstaan: Geen biologisch hoogstandje, maar simpelweg: bij zo’n goddelijke mens, die Hij zal blijken te zijn, past een
goddelijk afkomst.
En als we dit beeld
doortrekken, dan zal ook de plek van Jozef , de man
van Maria, herschreven moeten worden. Het is eigenlijk geen wonder, dat Jozef de
geschiedenis is ingegaan als een goeierd. Als een zachte, wat oudere man, die
het allemaal over zijn kant laat gaan. “De goede St. Jozef, hij streelde”… Maar ook hij moet in het verhaal van de
evangelist Matheus over de afkomst van Jezus een plek krijgen. Jozef begrijpt
niet wat er gebeurt, staat er, maar hij is rechtvaardig, hij buigt zijn hoofd,
hij weet dat God zo zijn eigen wegen heeft, die voor ons mensen niet altijd te
bevatten zijn, vaak verwarrend zelfs en al onze redeneringen en berekeningen
doorkruisend. Maar Jozef kan leven met een geheim.
Dit laatste, die houding van Jozef, is iets wat mij
vandaag bezig houdt en aanspreekt: Ook in mijn leven, in ons leven,
gebeuren dingen die ik niet begrijp. Als
ik eens rondkijk hier in de parochie en zie, wat er allemaal gebeurd is, en
gebeurt in de laatste tijd, wat mensen overkomt, dan heb ik niet zomaar een
antwoord. Mensen die uit ons leven zijn weggevallen op een onbegrijpelijke
manier. Zij, die achterblijven, zitten met schrijnende vragen, maar krijgen
geen antwoord. Of mensen die te horen hebben gekregen van de
dokter: het zit niet goed met je; de medische wereld is tot veel in staat maar
is nu aan het einde van zijn kunnen. En soms zijn die mensen nog zo
onvoorstelbaar jong, dromen nog van toekomst, maar die lijkt er niet meer in te
zitten. Alleen maar vragen, geen antwoord. Ja, het leven kan soms zo verwarrend
zijn, zo anders dan
wij ons hadden voorgesteld. Onze wereld kan soms helemaal uit zijn voegen raken. Dan denk ik aan
de figuur van Jozef, die zijn eigen angst en twijfel overwint en vol vertrouwen
de onbegrijpelijke boodschap van de engel ter harte neemt. Zijn wij in staat
om, net als hij, het hoofd te buigen en te leven met vragen, te leven met een
geheim?