In het evangelie van Johannes, luisteren we naar een gelovig mens die ondanks alle ervaringen van lief en leed en tekortkomingen van de mens niet anders kan dan schrijven over een verbondenheid met het goddelijke en iedereen en alles wat bestaat. Zó heeft hij het gezien en ervaren en hij schrijft met een mildheid en een verbeelding die ook hem verbaasd zal hebben….over de wijngaardenier, de wijnstok, de ranken en de vruchten, het is een herkenbaar en zeker rond de middellandse zee een alledaags beeld, en tegelijkertijd voert het je mee, naar de steile berghelling aan de zonzijde, naar vakantie misschien, je ziet de stok en de vele handelingen zo voor je, een druif vraagt om een lang en intensief groeiproces, vergelijkbaar met de ervaringen van Johannes, een druif is dan nooit meer zo maar een druif, een mens nooit zomaar een mens, in alles herken je een diepere grond… verbondenheid met alles en iedereen. Johannes stemt ten diepste in, met dat niet hij maar Jezus de ware wijnstok is en zijn Vader de wijngaardenier, zonder Hem draagt hij geen vrucht…
Verstaan wij Johannes in onze wereld….en wie weet nog wat onze wereld is, onderzoekers spreken over een identiteitscrisis: waarin we heel hard ons best doen zoveel mogelijk bezit te vergaren, en modische hebbedingetjes, strakke lijnen maken plaats voor barokke vormen, kleur glitter en franje, reclames schreeuwen dat jij het waard bent…zonder uitleg waarom of voor wie,
dat jij resultaat bent van je inzet, doorzettingsvermogen, ontplooiingskansen, dat ieder mens zijn eigen verantwoordelijkheid heeft…niets hoor je over verbondenheid en solidariteit…
Zijn wij als kerk en Andreas dan wereldvreemd? Maken we wel duidelijk genoeg wat we willen, en wie zijn die we? Het pastorale team schreef een beleidsstuk met de pretentieuze titel deze wereld omgekeerd willen wij, geloven wij in een wereld die haaks lijkt te staan op onze alledaagse wereld, spreken wij de juiste taal, zijn onze beelden en die van Johannes nog invoelbaar voor jongere mensen? Al te gemakkelijk zeggen we misschien dat jongelui oppervlakkig zijn, dat ze maar heel kortstondig warmlopen voor iets, dat ze vandaag gemotiveerd zijn voor dit en morgen helemaal niet meer.
Verwijten we hen niet wat we zelf graag hadden willen doen en worden we naarmate ons leven vordert niet vooral toegeeflijker of relativerender over onze eigen inbreng in onze samenleving …
Hoe oprecht zijn wij die weg van Jezus gegaan????
Natuurlijk, ik zie en vaak zie ik met zorg sommige uitwassen in onze maatschappij, zoals het provocerende gedrag van groepen jongeren, de hetze tussen groepen en wijken, agressie die lijkt voort te komen uit het niets om niets, maar ik zie ook dat er weinig echt geluisterd wordt naar de grieven en pijnen en wensen van mensen. Ik zie dat we vaak hoge eisen stellen aan anderen waar we zelf onze excuses voor hebben om er niet aan te hoeven voldoen.
Kunstenaars en profeten zijn vaak mensen die de vinger op de zere plek durven leggen, ze lopen niet weg voor de pijn en de schoonheid en het ongrijpbare dat er altijd weer is en dat mensen heel vaak in uitzichtloze situaties dingen laat doen waar hij zelf versteld van staat….
Er zijn kunstenaars, op dit moment exposeren ze in Heerlen in de Stadsgalerij
met de tentoonstelling Het vuur van alledag de educatief medewerker heeft onze parochie benaderd om te komen kijken naar, als je dat toelaat indringende werken. Wij worden overspoeld, zo constateren de kunstenaars met gruwelijke beelden en nieuwsberichten, waarin de mens vaak wordt afgeschilderd als een ding, ontdaan van zijn talenten, een mens als oorlogsslachtoffer, een lichaam dat gereduceerd wordt tot product.
De dwang, alledaagse feiten zo te moeten laten zien en verwoorden, zonder dat we ons realiseren dat die dwang er is of ons af te vragen wie of wat die dwang bepaalt, maakt dat kunstenaars en mensen als Johannes en Paulus in verzet komen als zij die dwang gaan beseffen. Hun poging, een stille schreeuw bijna om ons te confronteren met dat een mens meer dan hier en nu, dat hij alleen kan bestaan dankzij een verbondenheid met mensen en voorbeelden uit de traditie en actuele gebeurtenissen die ruimte geven …..
Deze kunstenaars schuwen de harde werkelijkheid niet, maar scheppen in die werkelijkheid ruimte die verbeeldingskracht, vrijheid, vreugde en lijden laat zien… zoals die in onze traditie altijd weer onherroepelijk naar boven komt…., Zonder die verbondenheid verwordt een mens tot reclamepop en slachtoffer..,
Op die tentoonstelling is een korte film uit Iran van groepje badende jongelui, een meisje met hoofddoek en een verhullend zwart gewaad samen met jonge mannen die het oeroude en onuitroeibare spel spelen met water. Een tafereel waar je vrolijk van wordt, je vrij voelt, fris, zo moet het zijn, ja… maar er zijn er mensen die aan dit tafereel aanstoot nemen. De filmer werd veroordeeld.. en toch is deze film van waarde voor ons, om ons te confronteren met onze vrijheid, en met wat we ten diepste ervaren als goed en heelmakend, en met de onvrijheid van anderen. Met Johannes en zeker met Paulus die zelf mensen vervolgd heeft voor hij leerling werd en met de kunstenaars weten we dat geen enkel regime dit spel lang tegenhoudt…
Het ‘vuur van iedere dag’ moet jij brandend houden, houden zij ons voor, kom in opstand tegen vervlakking, tegen grootheidswaanzin, tegen eigenbelang, en zelfontplooiing ten koste van anderen, tegen angst en veroordeling, tegen doemdenken… in jezelf, méér hoef je niet te doen, de rest doet Hij!
Durf te ervaren dat je door Hem, de wijngaardenier gewild bent en gedragen wordt: de wijngaardenier en de wijnstok kennen jou. Besef dat je door het besef van de idealen van Jezus, besef hebt van jezelf, als Jezus in jou geopenbaard wordt, dan groeit daaruit een diep gevoel van solidariteit en verbondenheid met alles en iedereen. Verdraag dat soms droog bent, klein, wrang en zuur en dat je in je zwartste momenten verlangt naar afgesneden te zijn om niet meer te hoeven denken en ervaren, ervaart ook dat je soms vol sap en energie bent, en soms als je geloof groot genoeg is kun je met Johannes en Paulus en alle mensen in dat voetspoor, mild zijn ten aanzien van alles en iedereen, dan ìs er die verbondenheid die maakt en dat alles goed is en die je laat zeggen: kome wat komt!... dat is de belofte voor ieder mens die gelooft, niemand uitgezonderd
Amen