De
tijd waarin Johannes de Doper optrad is een erg moeilijke tijd. De mensen waren
arm en werden onderdrukt/uitgebuit door de bezettende macht van de Romeinen.
Belastingen waren onredelijk hoog. Mensen verlangden naar een rechtvaardige
maatschappij, naar een leven in vrede en vrijheid, en liepen massaal achter de
Doper aan. Johannes gebruikt ferme onverbloemde taal, stelt radicale eisen,
gaat niet bepaald zachtzinnig met zijn volgelingen om en kijkt hen niet naar de
ogen. Zijn strijdlust, zijn radicaliteit, zijn felle kritiek op de groten der
aarde en zijn oproep tot bekering spreekt mensen aan. Zou hij misschien de Messias
zijn, die hen bevrijdt van de bezettende macht? En vrede en vrijheid brengt, een nieuwe
rechtvaardige maatschappij?
Maar
Johannes wijst de mensen erop dat hij de Messias niet is. Die moet nog komen:
‘Na mij komt iemand die krachtiger is dan ik; ik ben te min om de riem van zijn
sandalen los te maken.’
Jezus beoogt hetzelfde, een rechtvaardige maatschappij, maar
heeft een heel andere benadering om dat doel te bereiken dan Johannes. Terwijl
Johannes zich richt op het kwaad en eist dat je het allemaal eerst goed maakt,
richt Jezus zich op het goede, dat in elke mens aanwezig is. Terwijl Johannes
eist dat je je bekeert als voorbereiding op de komst
van Gods rijk, aanvaardt Jezus jou als mens, ondanks je fouten en zonden. Bij
Jezus mag je zijn wie je bent, ook al ben je niet volmaakt. Hij ziet
daardoorheen het goede in jou en houdt van jou, ook al mankeert er van alles
aan je. Je kunt nog zo geknakt zijn, en geen vertrouwen meer hebben in het leven, noch in jezelf
noch in de anderen, door zějn houding ten opzichte
van jou geeft Jezus je weer vertrouwen. Hij heeft een mateloze eerbied voor het
goede dat in jou verscholen zit. Door dat goede aan te spreken, geeft
Hij je weer het vertrouwen, doet Hij je overeind komen, opstaan, verrijzen. Johannes
beukt in op het kwade, maar Jezus roept het goede op, dat in elke mens verborgen zit. In díe houding van Jezus
openbaart zich het hart van zijn blijde boodschap: Jezus eist niet eerst
bekering om toe te kunnen treden tot zijn rijk; zijn methode bewerkt juist
bekering en opstanding. God bemint mensen die in de fout gaan; de zonde
hindert zijn liefde niet; God is de eerste in liefde; zijn liefde is
onvoorwaardelijk.
Mag
ik een voorbeeld geven: het komt van de priester Jan van Kilsdonk.
Hij zegt: De innerlijk bron van mensen is vaak
dichtgeslibd, vervuild, die moet weer openbreken en van binnen uit gaan
stromen. Hoe gaat dat in zijn werk? Er zijn mensen – vooral meisjes maar ook
jongens – die vinden dat ze lelijk zijn. Ze kunnen daar erg onder lijden, maar
je kunt ze laten voelen dat ze niet lelijk zijn. “Oh”, zeg ik dan “misschien
ben je niet zo knap van gezicht, en als je aan een schoonheidswedstrijd
deelneemt, kom je natuurlijk niet als eerste uit de bus .
Maar wanneer je begint tot vrijheid te komen, wanneer je je
heerlijk voelt, vertrouwd, en je lacht, dan is ieder mensengezicht mooi, het
wórdt mooi!”
Je
wórdt mooi! , zegt van Kilsdonk, als jij zó naar
jezelf kijkt, als mensen zo naar jou kijken. Zó keek Jezus naar mensen, met liefde,
met mateloze eerbied; zó ging hij met mensen om, met alle mensen, ook met
zondaars en tollenaars. En zij verstonden Hem.
Is
dat niet wat onze parochiegemeenschap beoogt te zijn? Een gemeenschap van
mensen, die zó naar elkaar kijken, zó met elkaar praten, dat de innerlijke bron
van de ander (die misschien dichtgeslibd is) weer
openbreekt en weer gaat stromen? Wij willen ons die grondhouding van Jezus
proberen eigen te maken, in onze relaties naar elkaar. Wij
willen, zoals Hij, niet ophouden het recht bekend te maken, niet schreeuwen op
straat, het geknakte riet niet breken, de kwijnende vlaspit niet doven. Wij
willen zijn Weg gaan, niet ophouden in het goede in de ander te geloven, en hen
zodoende tot recht laten komen.
Oog
hebben voor het goede in de ander, liefde voor de ander als persoon, ondanks
haar/zijn fouten, zal die ander doen opstaan. Dat is de methode van Jezus van Nazareth, en die is
anders dan de methode van Johannes de Doper. Wij worden uitgenodigd/uitgedaagd
om ons die methode van Jezus eigen te maken. Dan zal onze wereld gaandeweg anders worden, omgekeerd,
mooier.