Dit weekend vieren we
Palmzondag, zo genoemd naar het verhaal van de intocht van Jezus in Jeruzalem,
waar Johannes vertelt dat mensen met palmtakken zwaaiden.
Het is opvallend dat alleen Johannes dit expliciet zo
noemt. Marcus, de evangelist van vandaag, en ook
Lucas en Matteus, schrijven alleen dat de mensen
takken van de bomen sneden en die voor Jezus op de grond legden. En toch wordt
al sinds vele eeuwen deze dag naar die boomsoort genoemd.
De joods-christelijke
symboliek van de palm gaat in eerste instantie terug op psalm 92, vs 13: 'De rechtvaardige zal
groeien als een palmboom.' In de droge gebieden ten zuiden van de Middellandse
Zee stond de dadelpalm in hoog aanzien. Het was een heilige boom, de zonnegod
van Assur werd vaak boven de palmkroon afgebeeld en de
Egyptenaren legden palmtakken op doodskisten en
mummies.
In de westerse wereld was
de palmtak het attribuut van de godin van de
overwinning: Victoria (voor de Romeinen) en Nikč
(voor de Grieken). Palm symboliseert de overwinning op de dood. In de oudheid
werd de palmtak aan atleten gegeven als trofee en aan koningen en keizers na
een militaire overwinning.
Van oudsher zijn
palmtakken dus een symbool geweest van zege en overwinning.
En dat was voor Johannes ook de reden om de mensen juist met palmtakken te
laten zwaaien. Voor hem en voor de eerste Christenen was Jezus immers Hét
symbool van de overwinning op de dood. Juist door hem hadden
ze ervaren dat de dood het einde niet is, dat een leven dat zo ‘koninklijk’, zo
‘goddelijk’ was niet kon eindigen in het niets. God zelf bekroont het
leven; in God overwint Jezus de dood. Dat symboliseren de palmtakken van
vandaag.
Daarom horen we ook tegelijk
met dit verhaal een groot deel van het lijdensverhaal. Vreugde en verdriet,
leven en dood, ze horen onlosmakelijk bij elkaar. En toch vind ik dat altijd
moeilijk te bevatten in één viering. Het dubbele gevoel van de vreugde van
Palmzondag tegelijk met het verdriet van de lijdensweg die Jezus zal moeten doormaken,
juist omdat hij niet zwichtte voor het volk, dat hem zo toejuichte en tot
koning wilde maken.
En met Hem zijn er nog
steeds vele mensen die zelf ervaren hebben dat keuzes in het voetspoor van die
Jezus van Nazaret soms gevolgen hebben, die niet
altijd gemakkelijk zijn. En dan toch die weg blijven gaan,
die weg van eerlijkheid en recht doen aan anderen, dat vraagt kracht en moed. Ik
denk nu aan die laatste plaat van de kinderen die op de gang hangt:…
Moderne
bruggenbouwers hebben we hen genoemd: allemaal mensen die bijzondere keuzes
gemaakt hebben in hun leven; en daar gingen ze voor, ook al kon niet iedereen
die keuze even goed waarderen.
Misschien kunnen de
verhalen juist van deze zondag ons sterken in het volhouden van die goede weg,
en ons steunen bij het maken van goede keuzes in het leven.