Als wij kijken naar een kind in de wieg, en vertederd lachen, dan is dat omdat wij een mensenkind zien. Maar we voelen ook toekomst, een toekomst die nog open is en van alles worden kan.

Hoeveel hoop is er in onze tijd van de ene crisis na de andere? Misschien zijn wij in Nederland wel erg verwend geraakt, de laatste decennia, waarin het ons erg goed ging en de ellende in de wereld ver weg was. Nu komt die ellende dreigend dichterbij, en dringt zich ook aan ons op. De wereld was altijd al vol ellende, en toch hebben mensen altijd hoop gehad. Voor ons is het wennen, we moeten het misschien weer leren: hopen te midden van ellende.

In de liturgiegroep hebben we lang ons hoofd gebroken over een thema voor het komende jaar. We hebben er geen gevonden, het is ons niet gelukt. Is dat een slecht teken, een vorm van falen, een brevet van onvermogen? Her en der hoor je de klacht (maar inmiddels is het al geen klacht meer maar de volwassen erkenning van een constateerbaar feit) dat de Kerk, dat wil zeggen de mensen in de Kerk, door sprakeloosheid is getekend. De synode over de synodale Kerk van het afgelopen jaar heeft duidelijk gemaakt dat dat niet alleen in Nederland of Europa zo is, maar ook elders in de wereld, eigenlijk overal waar de Kerk krachtig aanwezig is. We hebben geen woorden meer voor wat eens zo evident was: wat geloven wij eigenlijk, en hoe geven we daar woorden aan? Het is een goed begin: om bescheiden te worden, om een pas op de plaats te maken, om stil te staan bij wat er in de wereld en in onszelf gebeurt. Een goed begin is niet het halve werk. Maar wel wat het woord zegt: een goed begin.

Wat is hoop? Pessimisten en nihilisten hebben geen hoop, daarom zijn ze wat ze zijn. Maar zoals Terry Eagleton zegt, "optimisten hebben net zo weinig hoop als nihilisten omdat ze geen hoop nodig hebben". Je moet niet zwartkijken en doemdenken, hoor je vaak, dat verlamt mensen en maakt moedeloos. Niet kijken naar wat er allemaal mis gaat in de wereld. Je moet positief denken, en kijken naar wat er goed gaat, de vele ‘hoopvolle’ dingen die gebeuren. Maar "wat als de zwarte scenario’s uiteindelijk realistischer blijken te zijn?" (Stefan Paas). Wat als mensen het gevoel hebben dat er alle reden is voor zwartkijken? Is een voedselbos een hoopvol teken als je niet wil negeren dat de helft van de mensheid in enorme megasteden woont? Het klimaatprobleem wordt hopelijk aangepakt door de reductie van de stikstofuitstoot. Maar wat over het opraken van de grondstoffen die nodig zijn om alles in onze samenleving draaiend te houden? Wat over het verdwijnen, wereldwijd, van vruchtbare aarde, langzame erosie, niet alleen van mensenhand maar ook door de wind? Wat over de insecten en bijen zonder welke de 'hogere' vormen van leven niet kunnen bestaan?

"Het kan" zeggen wij vaak in de Andreas. En "en toch". Maar 'het kan' is mij te optimistisch. Ik zoek liever naar 'ik hoop'. 'En toch' zet zich af tegen hoe de wereld is. Ik zoek liever naar 'nog een keer'. Wie niet ontspannen en blijmoedig in de wereld kan staan, heeft geen hoop. Of valse hoop. Of verkeerde hoop. En Augustinus zei al dat even erg als wanhoop verkeerde hoop is, spes perversa. We moeten onze sprakeloosheid erkennen en op zoek gaan naar nieuwe woorden, woorden die een hoop uitdrukken die echte hoop is, andere hoop, nieuwe hoop. Woorden die nu nog niet bestaan. Net zoals die hoop nu nog niet bestaat. Of niet meer bestaat.

Want met de komst van een kind, komt ook de toekomst. Toekomst die van alles worden kan.

Rob Pauls

De Amazone en haar bevolking worden ernstig bedreigd door grootschalige akkerbouw van vooral soja en mais, mijnbouw en de aanleg van wegen, spoorwegen en havens. Deze activiteiten veroorzaken ontbossing, vergiftiging van bodem en water. Ze veroorzaken vaak schending van de rechten van de bewoners van het Amazonegebied. Deze worden verjaagd van hun grond en soms vermoord. Hun leefgebied wordt vernietigd en hun bestaan onmogelijk gemaakt.

Nederland is medeverantwoordelijk voor de achteruitgang van het Amazonewoud en de schending van de rechten van de inheemse bevolking. De Amazonewerkgroep vindt daarom dat er meer moet gebeuren om deze ontwikkelingen te stoppen. De vorming van een nieuw kabinet is voor haar aanleiding om een aantal noodzakelijke maatregelen aan de orde te stellen. De werkgroep heeft daarom een brief met een aantal actiepunten gestuurd naar de lijsttrekkers van politieke partijen:

1. Nederlandse bedrijven mogen geen steun krijgen bij projecten in het buitenland die een negatieve invloed hebben op milieu.
2. Er moet snel Nederlandse en Europese wetgeving komen die bedrijven, banken en pensioenfondsen dwingt internationaal maatschappelijk verantwoord te handelen.
3. Geldstromen die leiden tot ontbossing en degradatie van de leefomgeving, zoals investeringen in bv. mijnbouw in kwetsbare gebieden, moeten worden verboden.
4. De transformatie naar een meer circulaire landbouw moet versneld worden. Daarbij kunnen grote investeerders (Rabo, ING) een grotere rol spelen. Zij moeten daarop worden aangesproken.
5. Het is van groot belang dat de pas aangenomen Europese Boswet geïmplementeerd wordt in Nederland en dat bedrijven goed gecontroleerd worden op naleving.
6. Wij moeten samen met de Inheemse Volken werken aan een ecologische bekering.

De volledige brief is hier te vinden. Daarin wordt ieder actiepunt ook toegelicht.

Ook na de uitslag van de verkiezing hopen we dat de formerende partijen oog zullen hebben voor het Amazonegebied.

Rens Trimp

Weet u het nog, hoe wij enkele zondagochtenden geleden op het punt stonden naar de Andreas te komen, en hoe ons jongste kleinkind – kennelijk voorgefluisterd door zijn ouders – ons mee wilde tronen voor een gezellige familiewandeling met ergens ijs na. Dat schafte een pijnlijk dilemma: zouden we de ouders eraan gaan herinneren dat kerkgang nog altijd onze favoriete zondagochtendbezigheid is, óf zouden we toegeven aan de verleiding van een mooie herfstwandeling met het gezinnetje van onze zoon, met nazit in de ijssalon…!

Wij kwamen er al evaluerend niet uit en besloten toen om enkele medekerkgangers te polsen hoe zwaar hún motieven om op zondag naar de kerk te gaan op de weegschaal doordrukken. En ten tweede, waarom dan uitgerekend naar onze Andreas gekomen…? Hier volgt een kleine bloemlezing van de antwoorden.

Met als eerste de bondige reactie van mevr. Y.: Wel, ik ga naar de kerk en speciaal naar de Andreas voor de gezelligheid, maar begrijp me goed: in gezelligheid zit het woord gezel, metgezel, gezellen die hetzelfde beogen als ik; en daarom ben ik heel graag in de Andreas. En ik vind het ook fijn om soms in een dienst mee te mogen draaien.

Zegt vervolgens dhr. X: Ik kom met mijn protestantse achtergrond gewoon met mijn katholieke vrouw mee, maar ik moet zeggen dat de diensten hier mij wel aanspreken. En vervolgens zijn eega zelf: En ik kom naar de kerk om diepgang te vinden, ook om mijn normen en waarden zoals ik die vroeger geleerd heb, te toetsen: zit ik nog op het goede spoor of moet ik mezelf bijstellen? Ik zie in Andreas veel terug van het voormalige Bernardinus: het samenzijn met gelijkgestemden en de grote inzet van leken, dat laatste hier in Andreas zelfs nog meer dan indertijd ginds. In Andreas trekken mij ook de warmte en de vriendelijkheid. Wij zijn er vooralsnog wat minder thuis, maar ik hoef dan ook niet meteen in allerlei werkgroepen...

Mevr. K.: Ook ik zoek in de kerk bevestiging of ik wel leef zoals het eigenlijk zou moeten. Ben ik oké volgens mijn normen en waarden? In teksten en verhalen die langskomen vraag ik mij af hoe ik zou handelen, of juist niet! Ik ben in Andreas terechtgekomen als noodsprong vanuit Samen Onderweg en ik heb ervaren dat hier iedereen welkom is, ik voel hier warmte.

En dhr. Z. meldt: Wij kunnen de week eenvoudigweg niet beginnen zonder dat we naar de kerk zijn geweest; dat zit ín ons. En, kerk, dat betekent toch eucharistieviering, maar dat kan nu eenmaal niet altijd; woord- en communiediensten zijn daarom noodzaak, maar die zijn hier zó mooi, ook doordat de pastorale personen – ieder op zijn manier – de mogelijkheid krijgen de dienst zelf in te vullen. De personen die daar staan ménen wat ze zeggen, dat hoor je vooral goed in hun overwegingen… Maar het mooiste vind ik toch de stilte ná zo’n overweging. Dat maak je nergens anders mee. Dan voel je dat je op de een of andere manier contact hebt met elkaar. Nog iets: in veel kerken zit je ver van het altaar af; in onze Andreas zitten we er rond omheen; dat voelt als ’n gezin in de huiskamer, zó intiem!

En mevr. K: Ik ga op zondag naar de kerk omdat de werkweek met al zijn beslommeringen achter de rug is en ik tijd heb om daar mensen te ontmoeten, om Onze Lieve Heer te bedanken en de heilige Communie te ontvangen. Dat is mooi om de zondag mee te beginnen. In de Andreas spreekt mij de gemeenschapszin heel erg aan. Deze parochie heeft mijn voorkeur om de manier waarop de diensten er gebeuren; daar voel ik me steeds meer bij thuis.

Haar man J: Leven zoals het volgens het evangelie hoort, lukt me niet uit mezelf, daar heb ik een buitenboordmotor bij nodig en die zoek ik in allerlei vormen van kerkgebeuren, zelfs op de tv, maar vooral in de no-nonsens parochie van de heilige Andreas aan de Palestinastraat…

De antwoorden dreigen nu gevaarlijk op elkaar te gaan lijken. Signaal om te stoppen. Gelukkig heeft mijn familie inmiddels begrepen dat de zondagse wandeling ook een uurtje later kan beginnen. Het ijsje na afloop smaakt er niet minder om…!

Wil Pecasse

Kies één kant. Die van de vrede.

De paus zegt over het conflict tussen Israël en Gaza: "Kies één kant. Die van de vrede. Doe mee door bidden en vasten, door toewijding en boete". De Andreas sluit zich daarbij aan. Maar niet alleen door bidden en vasten. De Andreasparochie en de PKN-gemeente Parkstad hebben in een gezamenlijke actie elk een brief gestuurd naar Women Wage Peace en elk 100 euro gedoneerd aan de vrouwenbeweging. We hebben hen laten weten dat de parochie hun inzet voor vrede in het Nabije Oosten ziet en waardeert. Organisaties als Women Wage Peace hebben het moeilijk op momenten dat haat en wederzijds onbegrip allesoverheersend worden. Maar juist dan zijn ze nodig, meer dan ooit. Met een brief en een donatie proberen wij hen een hart onder de riem te steken, want woorden zijn mooi en doen goed.

Onze brief:

De parochie ontving een dankbrief voor onze steun:

Women Wage Peace is een vredesbeweging in Israël, in 2014 opgericht en gedragen door vrouwen die op geweldloze wijze door middel van dialoog en samenwerking met Palestijnse vrouwenorganisaties streven naar vrede tussen Israëli's en Palestijnen. Meer informatie, daaronder een verklaring van 15 oktober naar aanleiding van het huidige conflict, is te lezen op de website www.womenwagepeace.org.il/en/

Rob Pauls

De parochie heeft zoals u hierboven kunt lezen twee weken geleden een brief gestuurd naar Women Wage Peace in Israël en een geldbedrag gedoneerd om de beweging te steunen. Maar waar staat deze organisatie voor? Wat betekent de naam?

Voor het woord 'wage' is er geen Nederlandse vertaling. Je zou kunnen zeggen: 'Vrouwen brengen vrede'. Maar dat is te zwak uitgedrukt als je kijkt naar waar deze vrouwen voor staan. Vrede leiden of voeren komt dichterbij. Zoals je in het Engels ook zegt: to wage war/'oorlog voeren'.

Nieuwsgierig naar wat deze vrouwen beweegt, dacht ik na. De laatste jaren zien we dat steeds meer vrouwen het heft in handen nemen: de MeToo-beweging, de politiek waar je steeds meer vrouwelijke lijsttrekkers ziet, Greta Thunberg, een jonge vrouw die heel nadrukkelijk haar stem laat horen als we het hebben over de klimaatverandering, de bisschoppelijke synode in Rome waar voor het eerst vrouwen mochten meepraten – en meestemmen. Ik moest ook terug denken aan Leymah Gbowee, de vrouw die in 2003 in Liberia met haar vrouwenbeweging een einde maakte aan de tweede Liberiaanse oorlog. Ze gebruikte daartoe het sterkste wapen dat er is om een einde te maken aan, vooral door mannen gevoerde, oorlogen: een seksstaking. Ja, u leest het goed. De boodschap van de vrouwen was, we willen geen kinderen meer op de wereld zetten in deze wereld van geweld. En waarmee kun je de mannen het meest raken? Een seksstaking.

Ik ging op zoek op internet en kwam het volgende krachtige filmpje tegen: The Prayer of the Mothers, het gebed van de moeders. Hierin zingen Palestijnse en Israëlische vrouwen over vrede voor hen en hun kinderen. Ook de eerder genoemde Leymah Gbowee, zij kreeg in 2011 de Nobelprijs voor de Vrede, komt in het filmpje aan het woord. Leymah Gbowee spreekt de vrouwen van Women Wage Peace toe. De link naar het filmpje.

Women Wage Peace (WWP) is een organisatie van moeders/vrouwen die voor hun kinderen/hun gezinnen strijden voor vrede door middel van dialoog, muziek, demonstraties. Oorlogen moeten stoppen. Ik geloof in de kracht van de(ze) vrouwen. Alle vrouwen, vrouwen die kinderen op de wereld zetten en wat mij betreft dichterbij het Leven staan. Maar is dat eigenlijk niet wat iedereen wil: een goed leven voor onze kinderen, waar ook ter wereld, zonder oorlog, in Palestina, Israël, Rusland, Oekraïne, Jemen, Syrië, Soedan, de Democratische Republiek Congo...? Ik snap het niet meer.

De parochie heeft een brief naar WWP gestuurd om hen een hart onder de riem te steken en heeft een geldbedrag overgemaakt. U kunt meer informatie over Women Wage Peace in Israël én Palestina vinden via deze link. En als u toch op het internet bent: dit filmpje is een roep om vrede, One Day. Verdere toelichting is niet nodig.

Marie-José Brounen vrouw, moeder, parochiaan

De synode in Rome

De eerste bijeenkomst van de synode van bisschoppen in Rome is voorbij. Veel mensen vragen: wat is er besloten, en als ze horen dat er niets besloten is, zijn ze teleurgesteld, of ze vinden het maar raar. Maar er kan nog helemaal niets besloten zijn omdat er in oktober 2024 een tweede sessie van de synode volgt. De synode is niet afgesloten. Maar, ook volgend jaar zullen er geen besluiten komen! Dat is iets waaraan we niet gewend zijn in een tijd waarin voortdurend besluiten moeten worden genomen en actiepunten afgevinkt. Waarom is er dan een synode gehouden als er geen besluiten worden genomen? Nou, ten eerste, als er besluiten worden genomen, is het altijd zo dat de ene partij er met de buit vandoor gaat en de ander er beteuterd bij staat te kijken. Je zit dan in de modus van winnaar – verliezer. Dat is precies wat de paus wilde voorkomen. En daarnaast hoopt de paus dat er door een open sfeer van naar elkaar luisteren iets nieuws in de Kerk ontstaat en groeit dat, wellicht als de synode allang vergeten is, belangrijker zal blijken te zijn voor de toekomst van de Kerk aan alle besluiten waarvan veel mensen nu hopen dat ze al dan niet genomen zouden worden. Echte toekomst komt niet door besluiten maar door ruimte die je creëert voor iets nieuws. Timothy Radcliffe, voormalig hoofd van de Dominicaanse orde en een populaire theoloog en spiritueel auteur, zei het zo: de synode was niet bedoeld om een veldslag te winnen maar om een boompje te planten.

Ted Hoogenboom, de afgevaardigde van de Nederlandse bisschoppen in Rome, noemde in een persgesprek op 27 oktober de synode een "onomkeerbare beweging". Er waren thema's op tafel gekomen, vanuit de hele wereld, niet alleen Europa, die hij niet had verwacht. Hij zei dat de clericale gezagsuitoefening van gewijde ambtsdragers een probleem in de kerk in veel landen is. Andere thema's: de noodzaak van vorming – van gedoopten én van ambtsdragers, een kritischere selectie bij toelating tot de priesteropleiding. De verhouding van geloof en cultuur in niet-Europese landen. Wat als volgens een eeuwenoud gebruik een vrouw meerdere mannen heeft, en zich toch door en door katholiek voelt? De Kerk is door kolonialisering naar andere werelddelen gebracht. "We zijn nog steeds bezig", aldus een Indonesische bisschop, "om de Kerk van ons te maken". De positie van de vrouw. En: de Kerk vergrijst, niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Veel mensen rouwen over wat er niet meer is, of wat er nu nog is maar straks niet meer zal zijn. In Nederland zijn pastorale raden in parochies afgeschaft, in veel andere landen zijn ze in opkomst. Maar hoe vind je in Nederland nog genoeg mensen die zitting willen nemen in zo'n raad? Over al die thema's zal het volgend jaar zeker weer gaan, zo verwacht Hoogenboom.

Rob Pauls

Op Paasdag is hij gestorven, die na het Vaticaans Concilie zo’n grote invloed heeft gehad in de Katholieke Kerk in Nederland, en ver daarbuiten. Geert Bles schreef een ode aan Huub Oosterhuis aan de hand van een gedicht dat stond te lezen in het boekje met de titel Uittocht.

Foto's jubileum pater Bles

Op 16 juli vierden we in de Andreaskerk het 70-jarig priesterjubileum van pater Geert Bles.

Bekijk een foto-impressie van het feest.

Bekijk de fotogalerij van de expositie over de parabel van de Barmhartige Samaritaan.

De lezing 'Toekomstverkenners' van em-pastoor Harrie Brouwers vindt u hier.

Allereerst een citaat uit een interview met de Chaja Polak, dat ons inspireerde. Het stond een paar weken geleden in dagblad Trouw:

"Ik zag een documentaire waarin een Mongoolse boer uit respect de ogen sloot van het door hem geslachte schaap, ik heb gelezen over indianenstammen die, voordat ze hun akkers gingen bewerken, de aarde om vergiffenis vroegen. Dat contact, die verbinding zijn wij helemaal kwijtgeraakt."

De Andreaskerk is nog geen Groene Kerk. Eline gaat hiermee aan de slag. En we hopen eind november weer een gespreksavond te organiseren Hierover hoort u meer in het volgende parochieblad. Ideeën voor zo'n avond zijn natuurlijk van harte welkom.

Graag brengen wij onze buurtkast nog eens onder de aandacht. Mocht u levensmiddelen over hebben, dan kunt u die in het kastje zetten. Het is ook bedoeld om verspilling tegen te gaan, wat weer goed is voor het milieu.

Math Gulpers, Eline Claassens en Marcel Mollink

Ooit zei iemand tegen mij: "Een kerk die alleen maar eenpansmaaltijden kan bereiden, stelt mij zo teleur." Daarom ben ik blij dat er de laatste 25 jaar een kleurrijk aanbod is gegroeid van vieringen. Naast de eucharistieviering, woord- en communievieringen, Taizévieringen, gebedsdiensten, kindernevendiensten en vieringen waar ik nog geen weet van heb.

Sinds enige tijd bezoek ik regelmatig op zaterdagavond de woord- en communiedienst in de Andreaskerk of beter gezegd in de huiskamer van de kerk. Dat is een groot verschil!

Deze kleinschalige viering is naast de eucharistieviering op zondag voor mij een kostbare afwisseling. Vaak komt dan de gedachte bij mij op: zó is het begonnen met enkele mensen rond de tafel, herinneringen ophalend aan hun bijzondere vriend Jezus van Nazareth, ze braken en deelden het brood onder elkaar en stonden in gebed stil bij de nood van mensen. Tijdens deze eenvoudige bijeenkomsten in een 'huis'-kamer heerste beslist ook een gevoel van dankbaarheid omdat ze zich gesteund en bemoedigd wisten in Gods Naam: "Ik zal er zijn voor jullie wat er ook mag gebeuren…"

De woord- en communieviering is voor mij een kostbaar moment omdat ik in het breken van het brood en delen van verhalen – in alle eenvoud aan tafel – stilsta en deel uitmaak van het Leven, de vreugde en de zorg van mijn naaste. Er straalt een ander Licht dan op de zondagochtend: begin tegenover het einde van een dag, maar beslist inspirerend.

Marianne Debets

Elke woensdag van 12.00 uur tot 13.00 uur

Sinds enige tijd kom ik op de woensdag naar deze mogelijkheid van bezinning. Voorafgaand probeer ik ook een stukje van het stilte-uur mee te nemen. Het doet goed even tot mezelf te komen.

We zijn altijd in wisselende samenstelling, toch is er een vaste kern. Harry Renckens verzorgt trouw de teksten van die dag. We lezen deze samen en wisselen daarna uit over wat het met ons doet, wat we denken dat ermee bedoeld is. Hoe we vandaag de dag deze teksten, uit een lang vervlogen tijd, opgetekend in de Bijbel, kunnen gebruiken en wat ze voor ons betekenen. Het roept vragen op en het beantwoordt ook de vragen die we hebben.

Dit moment in de week is voor mij een bewuste keuze om tijd te nemen voor bezinning. Voor mij nodig in deze hectische tijd van rennen, hollen, vliegen. Het heeft in mijn leven een toegevoegde waarde en het sterkt me. Het is fijn om samen met gelijkgestemden, maar toch met heel andersdenkenden, samen uit te wisselen. Het is heel verfrissend en het reikt zienswijzen aan die ikzelf niet had kunnen bedenken, het verruimt mijn inzichten. Het geeft kracht, bemoedigt en brengt me dicht bij de bron van de werkelijke essentie van het leven. Het leert me beter luisteren. Tevens geeft het me de vrijheid van kiezen voor een solide basis om mens te kunnen zijn.

Voel u uitgenodigd om ook eens op een woensdag binnen te komen en mee te doen, wie weet wat het u brengt?

Marion Braad

17 oktober: Werelddag van verzet tegen extreme armoede

Joseph zit met een dikke wang. Hij heeft tandpijn en niet zo’n beetje ook. Hij moet naar de tandarts. Maar eerst neemt mama hem mee naar het liefdadigheidsbureau in het centrum van de stad. Daar krijgen ze een kaart voor gratis tandverzorging. Men geeft hun ook een lijst mee van de tandartsen die de kaart aanvaarden. Mama kiest er de beste van de hele stad uit.

De tandarts woont in een prachtig huis, in een nieuwe wijk met mooie, brede straten. Alles blinkt er, alles is er schoon. Het ruikt er lekker. Samen lopen ze de trap op. "Marmer", fluistert mama. Ze worden ontvangen als koningskinderen. "Meneer", zegt de dame aan de receptie tegen Joseph. "Wilt u mij volgen, meneer. Langs hier, meneer." Ze brengt hem naar de spreekkamer van de tandarts en doet de deur achter hem dicht. Mama blijft in de wachtkamer. Ze leest in de tijdschriften, ze bekijkt de kamerplanten, ze bewondert de schilderijen aan de muur. Er komen nog patiënten.

De tandarts is klaar met Joseph. Mama moet gewoon nog even langs de kassa. Zo onopvallend mogelijk haalt ze de kaart van het liefdadigheidsbureau uit haar tas. De secretaresse zet haar bril op. "Dit is een kaart van het liefdadigheidsbureau. U hoeft niets te betalen", zegt ze luid genoeg, zodat iedereen het kan horen. Ze schuift mama een papier toe en geeft haar een potlood. "Als u hier even wilt tekenen…" Mama voelt de blikken van de anderen in haar rug branden. Met opeengeklemde lippen en verkrampte vingers schrijft ze haar naam. Dan neemt ze Joseph snel bij de hand en gaat weg zonder nog op te kijken. Joseph is van zijn tandpijn verlost. Hij heeft alleen nog een raar gevoel in zijn mond en hij is dus best tevreden.

Maar de hand van zijn moeder beeft in de zijne. "José, miro como se nos faltó al respeto." Als mama erg onder de indruk is, spreekt ze Spaans. Dan begrijpt Joseph haar niet. "Wat een vernedering, Joseph!" herhaalt ze in het Frans en Joseph hoort de tranen in haar stem. "Wat een vernedering!"

Die kleine Joseph was Joseph Wresinski, die later als pastoor in 1956 op voorstel van de bisschop naar de mensen in het dakloze kamp van Noisy-le-Grand in de buurt van Parijs gaat.

Samen met de families richtte hij een kindertuin in, een bibliotheek, een kapel, een atelier voor jongeren en volwassenen, een wassalon, een schoonheidssalon voor vrouwen. Hij creëerde samen met hen deze plekken, waarop ze trots konden zijn, die een meerwaarde hadden voor hun leven en hen niet afhankelijk maakten van de giften van anderen.

Hij richtte daar met de mensen de beweging ATD Vierde Wereld op. Hij wist uit eigen ervaring wat het is om in armoede te leven en voortdurend vernederd te worden. Dit gebeurt nog steeds heel vaak en daarom is het zo belangrijk dat we de mensen in armoede als waardige mensen zien en met respect behandelen. Dat ze niet voortdurend vernederd worden en hun hand moeten ophouden bij de voedselbank, de kledingbank en de sociale dienst. Er moet eigenlijk structureel iets veranderen.

De afgelopen 14 en 15 oktober hadden we een viering in de kerk met als thema: Rechtvaardigheid begint met het teruggeven van waardigheid aan de mens die in extreme armoede leeft en buitengesloten wordt.

Rechtvaardigheid en waardigheid houden in dat mensen als waardig gezien worden, zich daardoor gesteund en erkend voelen als mens en daardoor zichzelf meer waarde toe-eigenen. Daar is soms ook voor nodig dat ze de mogelijkheden en de middelen aangereikt krijgen om bijv. een opleiding te volgen.

Het is belangrijk dat een mens die in armoede leeft, zich bewust wordt van zijn eigen waardigheid. Daarvoor moet die mens door de ander gesteund en erkend worden als waardig mens. We moeten er voor zorgen dat een mens zelf er toe komt zich waardig te voelen, zijn zelfvertrouwen te doen groeien, in zijn eigen kracht te staan. Hoe kunnen we samen met de mensen, die in armoede leven 'waardigheid in de praktijk' brengen? Hierbij wordt onder andere gedacht aan fatsoenlijk werk en sociale bescherming. Dit zijn twee pijlers voor het algemeen welzijn die iedereen in staat moeten stellen een waardig leven te leiden.

Zoals elk jaar op 17 oktober hebben we ons ook dit jaar weer wereldwijd verenigd om een stem te geven aan degenen die door extreme armoede uitgesloten van de maatschappij zijn. We komen wereldwijd bijeen omdat we geloven in een toekomst zonder armoede en omdat we willen bouwen aan een wereld waarin niemand achterblijft. Zoals Joseph Wresinski zei: "Overal waar mannen en vrouwen veroordeeld zijn om in extreme armoede te leven, worden mensenrechten geschonden. Samenkomen om er voor te zorgen dat deze rechten worden gerespecteerd is onze heilige plicht."

Mariëtte Hovens